Nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego (w formie tradycyjnej oraz elektronicznej) ukazała się monografia autorstwa dr Zofii A. Brzozowskiej, pt. Chadidża i jej czarnookie siostry. Obraz kobiet bliskowschodnich z epoki narodzin islamu w średniowiecznej literaturze kręgu bizantyńsko-słowiańskiego (Khadijah and Her Black-Eyed Sisters. The Image of Middle Eastern Women from the Era of the Birth of Islam in the Medieval Literature of the Byzantine-Slavic Circle). Książka powstała w ramach interdyscyplinarnego grantu badawczego (konkurs OPUS 12), sfinansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki, pt. Mahomet i narodziny islamu – stereotypy, wiedza i wyobrażenia w kręgu kultury bizantyńsko-ruskiej. Projekt realizowany w Centrum Ceraneum UŁ w latach 2017–2021.
Monografia stawia sobie za cel ukazanie literackich wizerunków Arabek i Persjanek z IV–VIII w., pojawiających się w tekstach staroruskich z XI–XVI w. W trzech pierwszych rozdziałach znajdzie Czytelnik omówienie obrazu kobiet, żyjących na Bliskim Wschodzie w erze przedmuzułmańskiej: mieszkanek perskiego imperium Sasanidów, ale nade wszystko – członkiń wielu plemion arabskich, znajdujących się w interesującym nas tu okresie na różnym stopniu rozwoju społecznego i cywilizacyjnego. Rozdział czwarty poświęcony został pierwszym muzułmankom, tj. żonom i córkom proroka Mahometa, a piąty – Arabkom z epoki ekspansji militarnej wyznawców islamu w basenie Morza Śródziemnego, w której pozostawali oni pod panowaniem przedstawicieli dynastii Umajjadów (661–750).
Materiał badawczy stanowią natomiast teksty, powstałe kilka stuleci po opisywanych w nich wydarzeniach i na odmiennym kulturowo obszarze, tj. w środowisku Słowian, którzy przyjąwszy chrześcijaństwo w obrządku wschodnim, weszli w sferę bezpośredniego oddziaływania cywilizacji bizantyńskiej (Bułgarzy, Serbowie, mieszkańcy Rusi). Tłumacząc – od IX stulecia – na język staro-cerkiewno-słowiański utwory, spisane po grecku na terytorium cesarstwa wschodniorzymskiego, mieli oni możliwość zapoznać się z wieloma przekazami, zawierającymi informacje o ludach zamieszkujących tereny Bliskiego Wschodu w IV–VIII w., z których niektóre były nawet przekładami lub parafrazami wcześniejszych źródeł syryjskich, arabskich, perskich czy koptyjskich.
Monografia zawiera obszerne streszczenie w języku angielskim oraz aneks, w którym zamieszczono wykonane przez dr Zofię Brzozowską polskie przekłady wybranych tekstów staroruskich, poświęconych kobietom Orientu, prezentowane paralelnie ze słowiańskim oryginałem. Niektóre z tych źródeł publikowane są po raz pierwszy.
https://wydawnictwo.uni.lodz.pl/produkt/chadidza-i-jej-czarnookie-siostry/
